از غار افلاطون تا آینه تارکوفسکی
سینما و فلسفه در گفت‌وگو با رامین جهانبگلو

از غار افلاطون تا آینه تارکوفسکی سینما و فلسفه در گفت‌وگو با رامین جهانبگلو

نویسنده: عارف محمدی

موضوع: فلسفه سینما. سینمای فلسفی

نشر نقره تورنتو- 2025

120 صفحه

 معرفی:

دیدارهای گاه و بی‌گاه و گپ و گفتگوهای‌مان ادامه داشت تا اینکه سال ۲۰۰۸ از آنجا که به عشق و علاقه‌ دکتر رامین جهانبگلو به  فیلم و سینما و دانش سینمایی بالای وی آگاه بودم ، از او در خواست کردم تا درباره جایگاه  فلسفه در سینما و به نوعی ارتباط این دو مقوله گفتگویی داشته باشیم. دیدارهای ما که غالبا با مکالماتی پیرامون سینما و موضوعات فرهنگی و اجتماعی توام بوده تا به امروز ادامه داشته است. مدتی بود که تصمیم داشتم گفتگوی‌مان را در قالب کتابی منتشر کنم، به همین خاطر تصمیم گرفتم دیدار مجددی با جهانبگلو داشته باشم و با طرح سوالاتی جدیدتر، گفتگوی قبلی را بسط داده و محتوای به روز شده‌تری به آن اضافه کنم. از آنجا که جهانبگلو خود در مقام مصاحبه‌گر و مترجم در حوزه سینما کارهای ارزشمندی انجام داده، تلاش کردم تا چند نمونه از این کارها مثل گفتگوی او با آندره وایدا کارگردان مشهور لهستانی یا استیون سودربرگ را که من به فارسی ترجمه کردم در این کتاب بگنجانم. تلاش من این بوده که این کتاب بتواند با عموم خوانندگانی که علاقمند به سینما هستند، چه آن‌ها که فلسفه می‌دانند و چه آن‎هایی که با فلسفه هم آشنایی زیادی ندارند در حد امکان ارتباط برقرار کند./ عارف محمدی

بخش‌هایی از کتاب:

 

ما در سینما با این پرسش روبرو هستیم که تصویر چیست و این تصویر چه ارتباطی با تصور و قوه خیال انسان‌ها دارد؟ این تصویر در درون جان انسان‌ها شکل میگیرد ولی همزمان نیرویی است که می‌توان گفت انسان را در سِیر فرازنده‌ای قرار می‌دهد که بهترین روایتی که از نظر فلسفی از آن داریم تمثیل غار افلاطون است. در واقع  تصویری است که انسان‌ها روی دیوار غار می‌بینند ولی همزمان از طریق آن امکانی برایشان هست که بتوانند از غار بیرون بیایند و به یک نوع روشنگری برسند، یعنی به حقیقتی برسند که بیرون از این غار هست و در دنیای دیگری قرار می‌گیرد.  بنابراین سینما میتواند روایت جدیدی از زندگی ایجاد کند که  در واقع  زندگی فعلی را تصحیح نماید. می‌توان گفت که جوهر سینما نمایان کردن ماهیت اصلی قوه خیال انسان است، چون بیشتر با قدرت تخیل سر و کار دارد و نه با عقل انسانی. 


زنبیل خرید